Badakistan’dan At Başı’na Orta Asya Yolları!
Alttaki yazıyı yoldancik.com için yazmıştım. Birine yollamak istedim, baktım ki site uçmuş. Ben de arşiv için kendi bloguma bırakıyorum.
Badakistan’da Badaklar mı yaşar? At Başı** diye yer mi olur? İki hafta tatiliniz olduğunu yola çıkmadan bir hafta önce öğrenseniz makul bir bütçe ve az vize derdiyle ne kadar uzağa gidebilirsiniz? Bu arada uzak darken?
Bence uzaaakk.. İşte bir mesafe olacak, muhtemelen metrik sistemle ölçülebileninden. Bunun haricinde günlük rutinimizden de uzak olsun rica ediyorum. Karşıdan karşıya AT geçsin, sabah kalktığınızda yandaki yurttan tanışmaya kımızla gelsinler, yolun geçtiği irtifa olsun 4000m, uyku tulumundan yüksek dağ çölü seyredelim.. Hah işte Orta Asya’da böyle şeyler mevcut.
Planlayacak zamanınız yoksa Özbekistan ve Türkmenistan’a vize işi zor ama vizesiz Kazakistan ve Kırgızistan ile 5 günde kolaylıkla çıkan vizesiyle Tacikistan size buzulundan çölüne görmek isteyeceğiniz her türlü ücra coğrafi ögeyi sunuyor. Türkiye’dekinden de esnek bir dolmuş kültürü var, her yerden her yere dolan araç kalkıyor. Hiçbir şeyin ortasındaysanız da el ettiğiniz aracın durup pazarlığa girişerek o anda bir dolmuşa veya taksiye dönüşmesi adetten. Gidince ne yapasınız varsa bir yolu bulunuyor tadında bir coğrafya: rüşvet konusunda “Benim memurum işini bilir”cilikleri meşhur, ancak “bir yolu bulunur” hali bu tür olumsuzluklarla kısıtlı değil.
Benim için bu Orta Asya konusu da işteki ekip arkadaşlarımın bayramdan sonraki hafta izin aldığını, dolayısıyla zaten iletişimimiz aksayacağı için ben de alsam fena olmayacağını öğrenmemle ortaya çıktı. 2 hafta tatil nadir bir fırsattı, olasılıkların üzerinden geçtim: fırsat oldukça gitmeyi düşündüğüm yerler arasında bu kadar kısa zaman kalmışken en ucuz bilet bulabileceğim ve vize gereksinimi en az olan yer Orta Asya gibi görünüyordu.
Yola çıkmadan önceki hafta perşembe günü “Dur bi Tacik vizesine başvurayım izin alabilirsem giderim” diye düşünerek internette biraz araştırma yaptım, Tacik Konsolosluğunu aradım ve daha önce Pamir’e gittiği için YoldanÇık’tan Erkin’le konuştum. Pamir Highway’in geçtiği Badakistan bölgesi için GBAO izni gerektiğini ve Ankara’da veya Bişkek’te alınabildiğini öğrendim.
Cuma sabahı konsolosluğa gittim ve GBAO izni ile vizeye başvurdum.
Salı günü iş yerimden izin aldım, vize de çıktı bu arada.
Perşembe günü cumartesi gecesi İstanbul’dan uçmak üzere bulduğum en ucuz bilet olduğu için Alma Ata’ya uçak bileti aldım.
Hoop cumartesi öğlen Ankara’dan otobüsle yola çıktım. Akşam İstanbul’da ailemle yemek, ardından havalimanı.
E peki nereye gideceğiz? Nasıl gideceğiz? Nasıl hazırlanalım?
Hazırlıklar
Uzun kara rotalarına olan merakımdan dolayı bu seyahati kafamda sınıflandırıp hazırlık yapmak zor olmadı. Pamir Highway zaten meşhur, çevresinde bir şeyler yapacağım, ne olduğuna yolda karar veririm. Uzun yürüyüşler ve kamp içerebilecek, geneli 700-4700m arası değişecek irtifada 0-30′ sıcaklık arasında olacak ama yer yer bunun altına inebilecek, arada malzeme ve harita temin edebilirsem basit tırmanışlar yapmayı düşünebileceğim 2 haftalık bir sırt çantalı seyahat. Yolda karavanlarla seyahat eden bir Kazak film ekibiyle (bkz: photosafari.kz*) karşılaşmam ve bize takıl demeleri sonucu bir haftayı onlarla geçirmem nedeniyle planlar biraz değişti ama çanta içeriğim bu genel fikre göre şekillendi:
Ücra yerlerde kalacak yer derdim olmaması için temel kamp malzemesi:
Çadır yerine bivak denilen, dağcılıkta kullandığımız su geçirmez uyku tulumu kılıfına benzer barınak
Yalnızca su ısıtıp çay ve noodle yapmalık ocak-tencere-termos (Ocak için kartuşu Bişkek-Red Fox mağazasından aldım, Oş’tan da alınabiliyor)
Hafif bir kaz tüyü tulum ve bunu desteklemesi/soğukta dışarıda iş yapabilmem için kaz tüyü ceket
Su olmayan uzun bir yol ihtimali için şişelere ilave olacak 2 litre platypus su torbası
Matı uçakta taşımamak için Bişkek’teki Oş pazarından aldım
Diğer malzemeler:
Farklı hava koşulları için katman katman giyilebilecek doğa sporlarına uygun kıyafetler, şapka, bere ve bandana (ve dağ gölleri için bikini- birçok kez giyilip göllere girildi!)
Uzun yürüyüşler için baton
Yola çıkarken Bişkek’te malzeme kiralayıp Ala Archa veya başka bir dağlık bölgede basit tırmanışlar da yapma düşüncem olduğu ve uygun bot kiralanamayacağı için krampon takılabilir dağcılık botları (sonradan photosafari.kz* ekibiyle seyahat edince kullanılmadı)
İş için bir skype görüşmem olacağı için gerekecek ve rehber kitaplara rahat bakabileceğim bir tablet bilgisayar
Basit ilk yardım malzemeleri (burkulmalar ve küçük yaralanmalar için, Tchibo’daki tek kullanımlık paketlenmiş ilk yardım setlerinden derleme)
Fotoğraf makinem boyunda taşınabilecek ağırlıktaki aynasızlardan Sony a6000. Yanımda 18-55mm (lens çarpanıyla 27-82mm oluyor) ve 16(24)mm pancake objektifler ile balıkgözü adaptörü vardı.
Listedekilerin yanında kamp günleri için yiyecek ve su sığdırabileceğim 55 litre bir sırt çantasıyla yola çıktım, elimin altında istediğim şeyler için ufak bir çanta da elimdeydi. Sırt çantasıyla yürürken ayak tabanlarımı destekleyebilecek patika koşu ayakkabıları giydim, yer kaplamasın diye yanıma arada rahat etmelik sandalet almadım.
Tacikistan:
Ana hedefim Pamir Highway’se neden Duşanbe’ye uçmadım? Buraya İstanbul’dan doğrudan uçuş var ancak Alma Ata ve Bişkek uçuşlarından kat kat pahalı. Hem yol olur fena mı dedim. Tacikistan Orta Asya ülkeleri içinde en yoksulu. Dağlık bir ülke ve Duşanbe dışında Fergana bölgesinde biraz daha kentleşme var, bunun dışında nüfus oldukça dağınık. Belirgin bir Aga Khan Vakfı varlığı ve İsmaili nüfus var. Pamir Highway çok ünlü bir rota olduğu için oldukça turistik denebilir, sıklıkla(her gün birkaç kez!) bisiklet veya motosikletle yaptığı dünya turunda buradan geçen gezginlerle karşılaşabilirsiniz, muhabbet de keyifli oluyor açıkçası. Coğrafi koşulların zorluğu nedeniyle Khorog’dan sonra Kırgızistan’a kadar gıda vb. pahalı. Manzaralar başka bir gezegenden, ününü hak ediyor.
Kyzylart Geçidi
Pamir Highway üzeri
Pamir Highway
Pamir Highway dedikleri Oş’ta biten, başlangıcıysa Afganistan Mezar-ı Şerif veya Tacikistan Duşanbe’de kabul edilen ve resmi adı M41 olan yol. Ben zaten iyice yüksek dağlardan geçen kısımlarıyla ilgileniyordum, Khorog-Oş arasını gitmiş oldum. 2 tekerliler arasında efsane olan bu rota aslında ülkeler arası bir yol olmasından mütevellit bir şekilde (elinin ucuyla) asfaltlanmış halde, ancak sert koşullar nedeniyle birçok etapta oldukça bozuk. Özellikle Karakul-Sary Tash arasında Kyzylart Geçidinden geçen etap son derece kötü durumdaydı. Burayı yol kenarından çevirdiğim Sovyetlerden yadigar bir askeri jiple geçtim ve sorun yaşamadım ama birçok araç yolda kalıyor. Karakul Murghab arasındaki 4655m irtifasıyla bu güzergahı dünyanın 2. en yüksek uluslararası yolu yapan Ak Baital Geçidinde de sağlam asfalt var diyemiyorum. Bunun haricinde yerel olarak çöken etaplar dışında düzgün, tek gidiş tek geliş, ancak yamaçlardan geçerken koruma bariyerleri eksik ve bakımsız, teknik zorluk odaklı değerlendirilmemesi gereken bir yol diyebiliriz. Teknik sürüş için yoldan çıkmak elbette mümkün, nitekim Murghab’da güzergahı yoldan değil etrafından izleyen KTMli bir genç vardı.
Sary Tash-Kyzylart arası
Bu yolun zorlukları arasında Kırgızistan yönünden geliyorsanız 1000 metrenin altındaki Sary Tash’tan sonra hızla 4280 metrelik Kyzylart geçidine çıkması ve Alichur’dan sonra alçalmaya başlayana kadar birkaç gün geçireceğiniz mesafe boyunca 4000m üzeri irtifada kalmanız sayılabilir. Motorlu araçlarla fazlaca hızlı alınan bu yükseklik sonucu belirgin bir halsizlik ve başka irtifaya bağlı rahatsızlıklar hissediliyor. Yolda yer yer bakkal gibi yerlerden alınan benzinin kalitesi de Rusça bilmiyorsanız bulunabilirliği de sorgulanabilir olduğu için motosiklet kullanıcılarının yedek yakıt taşımasında fayda var.
Ak Baital Geçidinden geçerken açtığım GPS uygulaması
Yol boyunca köylerde üzerinde üzerinde Guesthouse yazan binalar var: Karakul, Alichur ve Buyunkul’da bulacağınızı temin edebilirim. Bunun dışında da herhangi bir evle konuşup kalmanız mümkün. Bisiklet için kamp yapmadan geçilemeyecek yerleşim olmayan mesafeler var ancak motosikletle bu Guesthouse’larda kalarak kamp malzemesi taşımadan tur yapılabilir. Gecelik konaklama ortalaması 10 dolar gibi düşünülebilir. Khorog’da oteller, hediyelik eşya da satan bir turizm ofisi, marketler ve bankalar var. Murghab’da da sim kart almak ve bakkaldan (pahalı) taze olmayan gıda temin etmek mümkün. Murghab Pamir Hotel çoğu turistin tercih ettiği ve çevrede 20 dolar civarı fiyat veren ve sıcak suyu olmayan guesthouselardan ucuz olmasının yanında hem muhabbet için hem de kovayla değil gerçek bir duşta yıkanmak için iyi bir durak. Buna benzer şekilde herkesin buluştuğu ve rota hakkında bilgilerini paylaştığı bir diğer ünlü yer de Alichur’daki Marco Polo Guesthouse. Banyo kovayla, tuvalet keçi ağılıyla bitişik, kapısı yok, girişinde karanlıkta dikkat etmeniz gereken 2 metrelik bir çukur var. Sempatik bir yer, keçiler çok konuşkan.
Marco Polo Guesthouse-Keçili tuvalet
Karakul’da bir guesthouse çay salonu
Haritadan bakınca Pamir Highway’in dışında kalan ilgi çekici bir yer Buyunkul. Çevredeki tuz gölleriyle beraber manzarası çok güzel. Hemen kuzeyinde Yashil Göl devasa oluşuyla dikkat çekiyor. Aslında manzara açısından çevredeki küçük göllerden zayıf, ancak kuzeydoğusunda bir yamaç üzerinde yerleşim olmayan bir yerde bir sıcak su kaynağının etrafına taştan bir kulübe yapıp içine de küvet koymuşlar. Kurbağalarla beraber de olsa yolun tozunun üzerine yıkanmak ve kamp yapmak için güzel bir yer.
Pamir Highway-Buyunkul yolundan
Yashil Göl’deki başıboş kaplıca gibi şey
Wakhan Vadisi
Wakhan Vadisi Afganistan-Tacikistan sınırını çizen Wakhan Nehri boyunca giden bir güzergah. Alichur’dan sonra Pamir Highway’den çıkıp Khargush geçidine sapıyorsunuz, önce Pamir Nehri kıyısına, sonra Wakhan Nehri kıyısındaki yerleşimlere ulaşıyorsunuz. Khorog’a kadar vadidesiniz. Vadi kültürel anlamda şu anki yerleşik dağ halkından ve tarihi Budist yapılarının kalıntılarından dolayı ilginç olmasının yanı sıra olağanüstü dağ manzaralarına sahip.
Wakhan Nehri ve yerleşim (Langar) göründü
Gülmezseniz ben burayı Malatya’ya benzettiğimi söylemek istiyorum. (Aynı bizim x.. ekolünden) Boz tepeler arasında bir nehir boyunca yeşil meyve bahçeleri, kayısı da var. Yalnız ölçek biraz şaşmış durumda, çevredeki “tepeler” 6000 küsür metre yükseklikte, o nehir de Wakhan Nehri, Afganistan’la sınırı çiziyor, yoldan karşıdaki develeri, köyleri izleyebiliyorsunuz. Pamir Highway’de günlerce 4000m üzeri irtifada kaldıktan sonra buraya inmek hem yeşillik ve insan görmek açısından, hem de 2800 civarı irtifaya alçaldığınız için fizyolojik olarak iyi hissettiriyor.
Vadi aynı zamanda Wakhi(Pamir) halkının evi. Türkiye’de Van-Ulupamir Köyüne göçen bir grupla daha önce YoldanÇık’tan Erkin görüşmüş ve vadiye onların hikayeleriyle gelmişti. Khorog’un batısında birçok yerde Tacikistan’ın genelindeki Farsi dil yerine Kırgız nüfus ve Türki diller hakim, ancak Wakhi de Farsi. Aynı şekilde vadinin karşı tarafında, Afganistan’ın Wakhan Koridorunda da bu etnik grup var. Türk olduğumu söylediğim bir adamın anlattığına göre geçtiğimiz kış ulaşımı çok zor olan bu bölgede erzak tükenip açlık baş göstermiş ve Türk Kızılay’ı 2 kamyon erzak yollayarak burası için hayati bir destekte bulunmuş. Erzak kadar kış koşullarında buraya ulaşılması da önemli bir yardım kalemi.
Vadiden ölçeksizlik üzerine
Bir başka haber: Lonely Planet’te İshkashim’de Afganistan’la Tacikistan arasındaki sahipsiz adada kurulduğu yazan pazar birkaç aydır “olaylardan” dolayı kurulmuyormuş. Cumartesi İshkashim’e gittiğimde söylediler ancak olayların ne olduğunu öğrenmedim, Afganistan’dır olmuştur bir şeyler diyorum.
Khargush Geçidi (4344m)
Vadide köyler arasında asfaltlanmış bölümler var, Khargush Geçidi’ne giden kısımda ise yol çok boş ve genel olarak stabilize/mıcır zemin var. Bu 100km üzeri mesafe boyunca herhangi bir yerleşim, insan veya herhangi bir şeyle karşılaşmayacağınız, gölge olmayan, birkaç günde bir araç geçen dönemlerin olduğu bir yol. Sıkıntıdan dağ sıçanlarıyla konuşmaya başlayabilirsiniz, tecrübeyle sabit.
Kırgızistan:
Kırgızistan konusunda sanırım bölgede gördüğüm tüm diğer turistlerle hemfikiriz: Tacikistan’a Pamir’e filan gitmek havalı, Kazakistan pek büyük, ama en keyifli gezilen yer Kırgızistan. Daha dostane, turizme biraz daha açık, daha yeşil, sulak ve yaşam dolu geniş alanları var. 7000 metrelik dağlardan at sırtında veya yürüyerek aheste aheste dolaşabileceğiniz göl çevresi patikalara her zorluk düzeyinde seçenek var. Bişkek bir Avrupa şehri gibi hostellerle dolu, Karakol’daki kayak merkezi ve Alman pastanelerinin methini duydum. Fiyatların da en uygun olduğu ülke bu. Türkiye’den Bişkek ve Oş’a ucuz uçak bileti bulunuyor, zaten Bişkek-Oş arası çalışan Manas Havayollarını Pegasus satın aldığı için direkt buradan bakılıyor. Air Kyrgyzstan da bir seçenek, Bişkek-Oş arası genelde 30 dolar civarı.
Yurttan yurda kuzu taşımacılığında hızlı, güvenilir, doğru hizmetin adresi Kırgız abiler
Sary Chelek Biyosfer Rezervi
Sary Chelek çilek değil altın çanak demekmiş. İrili ufaklı birçok gölün olduğu bu rezervde en büyük göl çevresi abes nedir ne değildir konulu bir turizm faaliyeti içindeyken diğer göller ufak cennet köşeleri olarak yeryüzüne serpiştirilmiş halde. Ayna gibi su yüzeyi, gölde yüzmeler, çiçekler arasından geçen patikalar, orman yolları filan.
Yüksek dağlar ağaç sınırının üzeri filan hoşuma gidiyor ama düşününce Sary Chelek de *geleneksel anlamda pek güzel* aslında..
Susamyr Vadisi
Bişkek-Oş yolundaki bu vadi kamp yapmak, yeşillik, karşıdan karşıya geçen at ve yurt görmek için şahane bir yer. Orta Asya’nın keyif çatmalık yerlerdinden yine.
Siz uyuyun ben ATımla şuracıktan geçeceğim (Photosafari.kz ekibi kampta)
Bişkek
Kazakistan ve Kırgızistan TC vatandaşlarından vize istemiyor ancak 5 günden uzun kalışlarda turist olarak kaldığınız bir yerde kayıt gerekiyor (registeration), yoksa ülkeden çıkarkan önemli bir meblağı ceza olarak ödemek zorunda kalabilirsiniz. Bişkek, yeşil ve hoş bir şehir olması ve ben gittiğimde kapalı olan dev bir müzesinin olmasının yanında, bu işi halledeceğiniz yer olabilir. Bunu yapan ofisler var, ayrıca büyük oteller yapabiliyor. Bir tanıdığınız varsa onun evine de kayıt olabiliyorsunuz ancak bürokrasiyle uğraşmayı kabul etmeli ve bu işlemin yapıldığı yer eskiden merkezdeyken bu sene şehir dışında abuk subuk bir yere taşınmış. Buradan Oş için otogara gittim, meğer Oş dolmuş-jipleri otogarın birkaç yüz metre ötesindeki Oş Pazarının oradan kalkıyormuş.
Oş Pazarı/Bişkek
Bişkek’te halletmek isteyebileceğiniz bir diğer şey de eksik kamp malzemelerinizi tamamlamak. Uçağa ocak için kartuş alınmadığı için bunu Bişkek’teki Red Fox mağazasından temin ettim. Lazım olursa mağazaya bitişik Ak Sai Travel bölgenin doğa sporlarıyla ilgili turlar sağlayan sağlam acentelerinden. Birçok arkadaşım bölgede kendilerinden helikopter ulaşımı ve ana kamp hizmeti alarak tırmanış yaptı, akıcı Türkçe konuşan çalışanları da var.
Oş
Bişkek-Oş yolundan manzara
Oş Pamir öncesi lojistik merkeziniz olacak. Burada Alay Otel içinde bir CBT(Community Based Tourism) ofisi bulunuyor. Kırgızistan genelinde bu ofislere şu adresten bakabilirsiniz: http://www.cbtkyrgyzstan.kg/ . Oş’taki ofisten Pamir Highway’deki Murghab ve çevredeki yerlere giden 4×4 araçlarda yer bulabilir, ofise kaydolan yerel halkın ev ve çadırlarında uygun fiyatlarla konaklama için plan yapabilir, çevrede ayarladıkları yürüyüşlere ve şenliklere katılabilirsiniz. Harita satmıyorlar, oradayken incelemenize izin vermek gibi bir uygulamaları var.
Ucuz hostel tipi konaklama sağlayan Osh Guesthouse Bişkek’ten biraz daha yüksek fiyatla kamp ocakları için butan propan kartuş satıyor, ayrıca aynı yöne (Çin sınırı, Pamir vb) gitmek isteyen turistlerin buluşmasını sağlayarak ortaklaşa 4×4 araç ve şöför kiralamalarına yardımcı oluyor, ancak ulaşım ve tur fiyatları yüksek gibi. Şehirden biraz daha uzak Biy Ordo Guesthouse da bu işi yapıyor, Lonely Planet forumlarında fiyatlarının daha uygun olduğu yazıyordu. Ayrıca guesthouselarda sorarsanız tarif edecekleri bir köprü altından ve şehrin kuzeyindeki Dostuk otogarından çevreye dolmuşlar kalkıyor. Şehrin renkli çarşıları ve ortasında Suleiman Too Dağı var.
Sary Tash
Tacikistan’dan önce son şehir Sary Tash gibi görünüyor ancak organizasyonu buraya bırakmamakta fayda var. Yoldan araç bulmanız ben çaresizce beklerken izah ettikleri üzere imkansıza yakın, ben açıkçası şanslıydım ve o da tek başıma olduğum için olabildi. Sary Tash’taki guesthouse sahipleriyle kendi araçlarıyla sizi bir yerlere götürmeleri için görüşebilirsiniz ancak başkalarıyla masrafları paylaşmak istiyorsanız bunun yeri Osh olacaktır.
Kazakistan:
Kazak para birimi Tenge yakın zamanda petrol fiyatlarındaki dalgalanmadan dolayı büyük değer kaybetmiş ve şu anda Kazakistan’da fiyatlar oldukça uygun. Alma Ata çevresi en renkli bölge, ancak photosafari.kz ekibinden dinlediğim birçok yer için tekrar gelmek gerekiyor: daha once Rusya ve Moğolistan tarafında bulunduğum Altay Dağları, batıda Mangistau denen gizemli bölge.. Yer altında Kapadokya’daki kiliseler misali gizlice kullanılmış mescitler, kanyonlar, uçsuz bucaksız bir yaban.. Türkiye’den Kazakistan’da Alma Ata, Astana ve Mangistau için Aktau’ya uygun fiyata uçuşlar var ve bu “çılgın” ülkeye daha birçok kez geleceğimi düşünüyorum. Çılgın derken: Moğolistan’da Londra’dan XT125 motosikletleriyle gelmiş iki orta yaşlı beyle tanışmıştım, biri kızına Kazakistan’da Borat gibi mayokini giyeceğine söz verdiği için çölde bir süre mayokiniyle motor sürdüğünü söylemişti. Bu tür aktiviteleri çeken bir ülke olduğunu hissediyorum.
Alma Ata
Alma Ata’da bir park ve dağların yakınlığı
Uçaktan inince havaalanının dışında servis çığırtkanlığı yapan çocuklara Bişkek’e gideceğimi söyledim, beni otogarda indirdiler. Oradan Bişkek’e minibus buldum, 5 saat sürdü, oldukça kolay oldu. Dönüşte Alma Ata’da daha fazla zaman geçirdim-Türkiye’deki “Kalkışma” nedeniyle uçağım 3 gün ertelenince tabii.. Sonuç olarak burada yaşanır. Sovyet binaları iç mi karartıyor? Ağaçtan görünmüyorlar ki, şehir yemyeşil. Kazakistan’ın bu bölgesi muazzam, Alma Ata’dan çıkıp günübirlik mesafede Altyn Emel’de kumul, Charyn Kanyonunda -eee- kanyon, çevre dağlarda buzul görebilir, bir göle gidip yüzebilir veya az kuzeyde kumarhanelerin yolunu tutabilirsiniz.
Bir de söylememiş olmayayım, Alma Ata’nın kızlarının güzelliği -ve çeşitliliği!- meşhur. Son derece kozmopolit bir şehir olduğu için Rus, Kazak, Alman, Asyalı ve çeşitli melezlerden değişik bir kompozisyon var.
Charyn Kanyonu
Buraya tekrar gelinir
Charyn Kanyonu Alma Ata’dan günübirlik gidilebilecek mesafede. Toplu taşımayla gidiyorsanız Kegen yönüne giden bir dolmuşa binip kanyon sapağında indiğinizde 10km mesafede oluyorsunuz, bu yürünür de otostop da çekilir. Ben sapağa vardığımda ileride yabani atlar grup halinde ve anlamsızca ileri geri koşuyordu, çok hoştu. Kanyon resmen güzel. Görkemli. Çeşitli keseli ve kesesiz kemirgenler var. Alma Ata çevresinde bu kadar güzel şeyler olmasına isyanım. Diyeceklerim bu kadar.
Shymbulak Kayak Merkezi
Shymbulak kayak merkezi
Şehirden belediye otobüsüyle 70 kuruşa teleferiğin ayağına gidiliyor. Oradan teleferik veya minibüsle pistlerin olduğu bölgeye çıkılıyor. Pistler için günlük skipass teleferik dahil 25tl civarı bir şey, yukarı çıkmak minibüsle 3tl civarı. Yukarısı yazın da son derece eğlenceli, çocuklar için bir macera parkından yürüyüş mesafesindeki buzullara, güzel havalarda yamaç paraşütüne bol bol aktivite mevcut. Teleferikten şehir manzarası etkileyici. Bu arada sınır geçişi konusundaki detayları öğrenemedim ama buradan veya yine aynı şekilde belediye otobüsüyle gittiğim Alma Asan’dan yürüyerek dağ geçitlerini aşıp Kırgızistan’ın meşhur Issık Gölüne varabileceğiniz rotalar var. Bırakın beni Alma Ata’ya taşınmak istiyorum..
Hasılı
Motosiklet kullanan bi insan olsam Gürcistan’a yola çıkarım, vize yok. Azeri vizesi ücretsiz bir günde çıkıyor, Gürcistan’dan Azerbaycan’a devam edip Bakü’den gemiyle Aktau’ya geçerim, Kazakistan’a da vize yok. Buradan Mangistau’nun kanyonlarına, çöl manzarasına, yeraltı mescitlerine nazır bir tur çıkarıp Kazakistan’ın güney sınırından yola devam eder, Aral Denizi ve Çimkent üzerinden Taraz’a gider ve Kırgızistan’a geçerim, hala vize yok. Bu yol Sary Chelek’e çıkıyor, orada biraz keyif çattıktan sonra Oş’a iner ve son tedarik işlerimi yaparım: kartuştur kamp yemeğidir burada halledilir. Ardından Pamir Highway’e girer(Tacik vizesi 5 günde çıkıyor), Buyunkul’a kadar gittikten sonra Pamir Vadisine sapar, Khorog’dan çıkarım. Aynı zor yoldan dönmek yerine de bu yoldan devam edip Karamyk kapısından Kırgızistan’a geri girmek ve Sary Mogol yolundan gitmek üzere plan yaparım. Canı isteyen buradan Lenin Dağı Anakampına da uğrayabilir. Helikopteri olan Aksu Vadisine de uğrayabilir (keşke). Oş-Bişkek yolunun güzel kısımlarını gelirken gördüğüm için bu sefer Sary Tash’tan Naryn tarafına saparım, tüm diğer turistlerin bayıldığı Sonkul civarında kalırım bir süre ve Karakol’a devam ederim. Burada artık İnelçek buzulunda dev yürüyüş mü yaparsınız, Issyk Gölün etrafını mı dolaşır da oranın peri bacalarını görürsünüz kendiniz bilirsiniz. Karakol’dan Kegen’e geçer ve Karkara vadilerini görür, Kegen’in hemen yakınında Charyn Kanyonuna da uğramadan geçmem. Altyn Emel Milli Parkından dolaşıp Alma Ata’ya iner biraz dinlenirim. Ay Bişkek arada kaynadı, oraya da uğrayın aslında. Buradan yukarı Altay Dağlarına devam eder ve Kuzey Kazakistan’dan dönerim, aslında Rusya’ya vize yokken olsaydı Kazakistan’dan Koş Agaş’a kamyonların sık kullandığı bi yol da var ama.. Kuzey Kazakistan’da da acayip acayip Sovyet uzay üsleri filan var, o da olur.
Bütün yolculuk (Azerbaycan’da bazı kısımlar hariç) petrolün Türkiye’nin kesirlerine satıldığı ve günlük yaşamın da daha ucuz olduğu coğrafyalarda olur, tüm vize işlemleri de 1 haftada biter. Bu arada Orta Asya’daki tüm sınır kapılarının durumu şu adreste güncelleniyor: http://caravanistan.com/border-crossings/
Türkiye’den yardırmak yerine Kırgızistan’da Iron Horse Nomads gibi bir yerden enduro kiralamak da mümkün.
Hani gaza getirmek gibi olmasın..
Notlar
*Yolda Photosafari.KZ adresinden görülebilen şahane bir oluşumla tanıştım ve bir hafta karavanlarına misafir oldum. Sary Chelek’in adını bile duymamıştım, peşlerinden gittim. Bilhassa yabanda seyahat ediyor, belgesel ve reklam çekiyor, fotoğraf ve basılı yayınlar hazırlıyorlar. Kazakistan’ın olağanüstü coğrafyasını keşfetmeyi görev edinmişler, ancak bu seferlik Pamir turu yapıyorlardı.
Facebook: https://www.facebook.com/photosafarikz/
Instagram:
https://www.instagram.com/undiscovered_kazakhstan/
Vimeo staff pick olmuş şöyle bi videoları var: https://vimeo.com/169426776
Vimeo hesabı bisikletteki gencin. Asıl Youtube hesapları: https://www.youtube.com/channel/UCDOIuvBeQtmNC_1jTmQklTg
**Asıl At Başına(evet birden fazla var!) gitmedim ama At Başı adında bir köprüden geçtim, bir arkadaşımın bu yer isimleriyle eğlenirken yaptığı “Dönüşte Badakistan’dan At Başı’na Orta Asya diye bir söyleşi yap” önerisi bu yazıya başlığını verdi.